UNICA: Ενιαίο Ευρωπαϊκό Δίκτυο με Χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης για την Αναβάθμιση της Ανίχνευσης Καρκίνου

Μιλάνο, Ιταλία – 30 Οκτωβρίου 2025

Ερευνητές, κλινικοί γιατροί και τεχνολογικοί φορείς από όλη την Ευρώπη συγκεντρώθηκαν στο Μιλάνο για την επίσημη έναρξη του UNICA, ενός φιλόδοξου ευρωπαϊκού έργου που στοχεύει να αλλάξει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο ανιχνεύεται και διαγιγνώσκεται ο καρκίνος. Με συντονιστή τη Datrix S.p.A. (Ιταλία), το UNICA ενώνει εταίρους από 10 χώρες και 12 νοσοκομεία, προωθώντας την ανάπτυξη μεθόδων τεχνητής νοημοσύνης για την ανίχνευση καρκίνου, με ταυτόχρονη πλήρη διασφάλιση της ιδιωτικότητας των ασθενών.

Στην καρδιά του UNICA βρίσκεται η καινοτόμος προσέγγιση της ομοσπονδιακής ιατρικής απεικόνισης (federated medical imaging). Η τεχνολογία αυτή επιτρέπει στα νοσοκομεία να εκπαιδεύουν και να δοκιμάζουν αλγορίθμους τεχνητής νοημοσύνης χωρίς τη μεταφορά δεδομένων ασθενών. Αντί τα δεδομένα να συγκεντρώνονται σε ένα σημείο, οι αλγόριθμοι μεταβαίνουν σε κάθε νοσοκομείο, εκπαιδεύονται τοπικά και επιστρέφουν βελτιωμένοι στο κοινό ευρωπαϊκό δίκτυο. Η διαδικασία αυτή εξασφαλίζει πλήρη συμμόρφωση με κανονισμούς, όπως ο GDPR, επιτρέποντας ταυτόχρονα στα νοσοκομεία της Ευρώπης να συνεργάζονται σαν να διέθεταν ενιαία βάση δεδομένων.

«Το UNICA αφορά την αξιοποίηση της δύναμης των δεδομένων προς όφελος της κοινωνίας, χωρίς να θυσιάζεται η ιδιωτικότητα των ασθενών», δήλωσε ο συντονιστής του έργου Dr. Michele Compare, CTO της Datrix. «Μέσα από την τεχνητή νοημοσύνη και την ασφαλή ομοσπονδία δεδομένων, επιδιώκουμε ταχύτερο, ακριβέστερο και πιο προσβάσιμο προσυμπτωματικό έλεγχο για τον καρκίνο σε όλη την Ευρώπη».

Σύνδεση με την European Cancer Imaging Initiative

Χρηματοδοτούμενο από την European Health and Digital Executive Agency (HaDEA) (Grant Agreement 101218966), το UNICA ενισχύει άμεσα την European Cancer Imaging Initiative (EUCAIM), μία πανευρωπαϊκή ομοσπονδιακή υποδομή ιατρικών απεικονίσεων που αποτελεί βασικό πυλώνα του Europe’s Beating Cancer Plan.

Ενώ το EUCAIM αναπτύσσει την πανευρωπαϊκή υποδομή, το UNICA διευρύνει την εμβέλειά της, συνδέοντας νοσοκομεία από γεωγραφικά και ερευνητικά υποεκπροσωπούμενες περιοχές όπως η Ελλάδα, η Λιθουανία, η Πορτογαλία, η Πολωνία, η Σλοβενία και η  Ουκρανία, εξασφαλίζοντας έτσι πιο ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή αντιπροσώπευση δεδομένων καρκίνου μέσα από ένα ασφαλές δίκτυο ανωνυμοποιημένων ιατρικών εικόνων.

Τους επόμενους 42 μήνες (2025–2029), το UNICA θα υποστηρίξει τα νοσοκομεία στη συλλογή, προετοιμασία και ομοσπονδοποίηση ανωνυμοποιημένων απεικονιστικών δεδομένων που σχετίζονται με:

·         καρκίνο μαστού

·         καρκίνο πνεύμονα

·         καρκίνο προστάτη

Οι εικόνες (ακτινογραφίες, αξονικές, μαγνητικές τομογραφίες και μαστογραφίες) θα αξιοποιηθούν για την ανάπτυξη εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης που θα βοηθήσουν στην έγκαιρη ανίχνευση και στην αξιολόγηση κινδύνου.

Τεχνητή Νοημοσύνη για Έγκαιρη Ανίχνευση

Σε συνεργασία με το Politecnico di Milano και το Universitat Politècnica de València, η Datrix θα ηγηθεί της ανάπτυξης μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης που θα ανιχνεύουν πρώιμα σημάδια καρκίνου, ακόμη και εκείνα που δύσκολα εντοπίζονται με το ανθρώπινο μάτι.

Τα μοντέλα θα εκπαιδεύονται μέσω ομοσπονδικής μάθησης (federated learning), αξιοποιώντας κατανεμημένα δεδομένα από διαφορετικά νοσοκομεία. Οι πρώτες πιλοτικές εφαρμογές θα εστιάσουν:

• στην εκτίμηση κινδύνου καρκίνου του μαστού
• στην ανίχνευση καρκίνου του πνεύμονα μέσω ακτινογραφιών θώρακος

Παράλληλα, όλα τα εργαλεία θα συμμορφώνονται με τις ευρωπαϊκές κατευθυντήριες οδηγίες για αξιόπιστη τεχνητή νοημοσύνη, διασφαλίζοντας διαφάνεια, επεξηγησιμότητα και κλινική αξιοπιστία –  με στόχο να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη τόσο των γιατρών όσο και των ασθενών.

Μία Ευρωπαϊκή Συνεργασία Χωρίς Σύνορα

Το δίκτυο του UNICA εκτείνεται από τη Γερμανία έως την Ουκρανία, αποτελώντας μία από τις πιο γεωγραφικά διευρυμένες συνεργασίες στον τομέα της ιατρικής απεικόνισης. Στο έργο συμμετέχουν:

University Hospital Cologne (Γερμανία)

Leipzig University Medical Center (Γερμανία)

Νοσοκομείο «Παπανικολάου» (Ελλάδα)

Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (Ελλάδα)

Hospital of Lithuanian University of Health Sciences Kaunas Clinics (Λιθουανία)

Regional Specialist Hospital in Wrocław (Πολωνία)

Lusíadas Saúde Group (Πορτογαλία)

Hospital do Divino Espírito Santo, Πόντα Ντελγάδα (Πορτογαλία)

University Medical Centre Maribor (Σλοβενία)

Central City Clinical Hospital of Ivano-Frankivsk (Ουκρανία)

Μαζί, τα ιδρύματα αυτά θα συμβάλουν με χιλιάδες απεικονιστικά δεδομένα — αναδρομικά και προοπτικά — δημιουργώντας ένα ισχυρό οικοσύστημα καινοτομίας, χωρίς να τίθεται ποτέ σε κίνδυνο η ιδιωτικότητα των ασθενών.

Πέρα από την Τεχνολογία: Ενδυναμώνοντας τους Πολίτες

Το UNICA δεν είναι μόνο τεχνολογικό έργο· είναι και κοινωνική πρωτοβουλία. Υπό την καθοδήγηση της 81Watts, το έργο θα αναπτύξει μια πρωτοβουλία data altruism, ενθαρρύνοντας πολίτες να δωρίζουν εθελοντικά τα ανωνυμοποιημένα δεδομένα υγείας τους για ερευνητικούς σκοπούς.

«Η τεχνητή νοημοσύνη είναι τόσο καλή όσο και τα δεδομένα από τα οποία μαθαίνει», εξήγησε ο Dr. Matteo Bregonzio. «Δίνοντας στους πολίτες τη δυνατότητα να συμμετέχουν με ασφάλεια, δημιουργούμε μια συλλογική δύναμη για καλύτερη υγειονομική φροντίδα».

Ένα Κοινό Ευρωπαϊκό Όραμα

Σε στενή συνεργασία με το EUCAIM, το European Health Data Space και το Europe’s Beating Cancer Plan, το UNICA φιλοδοξεί όχι μόνο να προωθήσει την έρευνα, αλλά να καταδείξει ότι η Ευρώπη πρωτοπορεί στην ηθική και υπεύθυνη καινοτομία τεχνητής νοημοσύνης στην υγεία.

Όπως ανέφερε ο Dr. Ihor Sokolovskyi από το νοσοκομείο του Ivano-Frankivsk:

«Σε μια περίοδο ιδιαίτερων προκλήσεων για τη χώρα μας, το UNICA αποτελεί ένα πολύτιμο σύστημα υποστήριξης αποφάσεων που, μέσω της τεχνητής νοημοσύνης, μας βοηθά να εντοπίζουμε τον καρκίνο νωρίτερα και να σώζουμε περισσότερες ζωές.»

Για περισσότερες πληροφορίες

Η πρόοδος, τα νέα και τα αποτελέσματα του έργου θα δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα: https://unica-project.eu/ και στα επίσημα μέσα κοινωνικής δικτύωσης του προγράμματος.